ماتریس BCG یا ماتریس گروه بستون چیست؟

ماتریس BCG در سال 1968 توسط موسس گروه مشاوران بوستون، بروس هندرسون ساخته شد.

این ماتریس یک چارچوب مدیریتی است که به شرکت ها کمک می کند تصمیم بگیرند چگونه کسب وکارهای مختلف خود را اولویت بندی کنند.

ماتریس  BCG که به نام ماتریس سهم رشد نیز شناخته می شود، از4 ربع با نمادهای منحصر به فرد تشکیل شده که هر کدام ، درجه سود آوری مشخصی دارند: علامت سوال ها، ستاره ها، سگ ها و گاوهای شیرده .

محورهای این ماتریس نیز نشان دهنده سهم بازار ( افقی) و میزان رشد بازار ( عمودی) هستند. مدیران اجرایی با اختصاص دادن هرکدام از کسب وکارها یا واحدها به یکی از این 4 دسته بندی می توانند تصمیم بگیرند که منابع و سرمایه های خود را روی چه بخشی متمرکز کنند تا بیشترین ارزش را کسب کنند. هرکدام از4 ربع، ترکیب مشخصی از نسبت سهم بازار و رشد را نشان می دهد.

1- رشد بازار کم ، سهم بازار بالا گاوها ی شیرده : این گروه ، رهبران بازار هستند که سود و درآمد خوبی را تولید می کنند گاوهای شیرده ، واحد های کسب وکار یا محصولی هستند که سهم بازار بالا و پیش بینی رشد کمی دارند . به دلیل سهم بازار بالای این محصولات ، این بخش می تواند سرمایه مالی مورد نیاز بخش های دیگر را تامین کند.

2- رشد بازار بالا، سهم بازار بالا ستاره ها : واحدهای کسب وکار یا محصولاتی که بهترین سهم بازار را دارند و بیشترین درآمد را تولید می کنند، به عنوان ستاره ها شناخته می شوند. ستاره ها به دلیل نرخ رشد بالا، هزینه زیادی مصرف می کنند اما همان هزینه مصرفی را باز می گردانند و اگر موفقیت خود را تا زمانی که رشد بازار کند می شود حفظ کنند، می توانند به گاوهای شیرده تبدیل شوند.

3- رشد بازار بالا، سهم بازار کم -علامت سوال ها: بخش هایی از کسب وکار که پیش بینی رشد بالا ولی سهم بازار پایینی دارند، به عنوان علامت سوال ها شناخته می شوند. علامت سوال ها هزینه زیادی صرف می کنند، ولی بازگشت سرمایه کمی دارند و درنهایت سرمایه از دست می دهند . گرچه به علت سرعت رشد بالای بازار این واحد ها، قابلیت تبدیل شدن به ستاره ها را دارند.

4- رشد کم، سهم بازار کم -سگ ها: سگ ها به واحدها یا محصولاتی اطلاق می شود که سهم بازار و نرخ رشد بازار پایینی دارند. این واحد ها نه درآمد خوبی دارند و نه هزینه زیادی صرف می کنند. سگ ها عموما به عنوان تله های مالی هستند چون با وجود عدم بازگشت سرمایه ، کسب و کارها در این بخش ها هزینه صرف می کنند. این بخش ها به علت عدم سود آوری، اولین واحد های واجد شرایط واگذاری هستند.